नव वर्ष २०७२ मा महाभूकम्प महाविपत्तीबाट आहात भएका नेपाली जनताहरुले नव वर्ष २०७३ निके सुखद होला भन्ने निकै आशा गरेका छन् । नव वर्ष शुभारम्भका दिन मुलुकभर एक आपसमा सुख, शान्ति, समृद्धि, सु–स्वासथ्यको कामनासहित शुभकामना आदान प्रदान गरियो । सबैले नयाँ वर्षमा नयाँ क्यालेन्डर आ–आफ्ना घरमा झुण्ड्याए । बजारमा विक्रिकालागि नयाँ पात्रो राखियो । १२ राशीका वर्ष दिनभरीका राशीफल प्रकाशित भयो । २०७३ उतरोत्तर प्रगति उन्नतिको आशा र भरोसाका साथ देवी देवताका मन्दिरमा पूजाआजा, विभिन्न मनोरंजनात्मकमेला, विस्केट जात्रा, धार्मिक मेलासहित भव्य रुपमा मनाइयो । नयाँ वर्षमा प्रकृति पनि मनोरम छिन् । राष्ट्रिय फूल लालिगुराँससहित विभिन्न जातका रंगीचंगी फुलहरू वन, वाग, बगैंचा, उद्यान, घर–आङ्गन र घरको छतमा फुलेका छन् । ऋतुहरुको राजा वसन्त ऋतुमा हरियाली र खाद्यान्न बाली फाकेको दृश्यले मनोरम छ । दैविक, प्राकृतिक, वैज्ञानिक र भविष्यवाणीबाट नयाँ वर्ष २०७३ का ३६५ दिन नेपाली जनताहरुकालागि राहतपूर्ण नहुने कष्टकर नै हुने देखिन्छ ।
नयाँ वर्षको शुरुको हप्ता हेर्दा “Morning shows the day” भनेझैं राजनीति र कुटनीतिक वातावरणमा असन्तुलन र अस्तव्यस्तता देखिएबाट वर्षदिनभरी राजनीतिक र कुटनीतिक शान्ति नहुने देखिन्छ । नेपाली जनताको इच्छा, आकांक्षा शान्ति सु–व्यवस्था हो तर व्यवस्थापनको कमिले शान्ति सु–व्यवस्था बहाली नहुने छाँटकाँट देखिंदै छ । विश्वभर नै विक्रम संवत २०७३ का दिनहरुमा द्वन्द्व, लडाइ, महामारी, प्राकृतिक विपत्ती, दैविक विपत्ती, भ्रष्टाचार, ढिलासुस्ती, कालोधन, कालो मनको बिगबिगी, मानिस, वनस्पति, पशुपंक्षीमा रोगव्याधि वातावरणीय संकट हुने योग परेको छ । प्राकृतिक विपत्ति मानिसको प्रयासबाट टारेर टर्दैन । विधिको विधान सहन र व्योहोर्नै पर्छ । टारेर टर्दैन त्यो । नेपालमा प्रशासनिक ढिलासुस्ती, भ्रष्टाचार न्याय सम्पादतमा ढिलासुस्ती भ्रष्टाचार, महिलाहरुमा चरित्रहीन, नैतिकहीन काम बढ्ने छ । घेरामा आशातित उन्नति, प्रगति र खुल्लेयाम काम कारवाही केही हुने छैन । सत्ता परिवर्तन हुनेछ । स्थानीय निर्वाचन हुने छैन । सरकार छ भन्ने अनुभूति जनताले गर्न पाउने छैनन् । अनिकाल, भोकमरीको ठूलो संकट र सास्ती नेपाली जनताहरुले भाध्य भइसक्नु पर्नेछ । २०७२ मा महाभूकम्प र भारतीय नाकाबन्दीले तहस नहस भएको अर्थव्यवस्था झन झन बिग्रिने र नेपाली जनताहरुको दैनिक जीवन कष्टकर हुने देखिन्छ । पृथ्वीमा शान्ति भएपछि मात्र सर्वत्र शान्ति हुने हो । धर्तीमाता पृथ्वीलाई नै शान्ति नभएपछी उनले गरेको सृष्टीमा असर र नकारात्मक प्रभाव पर्छ नै । पृथ्वीमा मनुष्यहरु मिठा कल्पना र राम्रो सपना लिएर बाँचेका छन् तर त्यसकालागि आवश्यक पर्ने वातावरणमा ह्रास हुँदै गएको छ ।
अभाव, संकट, पीरमर्का, सास्ती बीच नै बाँच्नुपर्ने स्थिति, परिस्थिति देखिन्छ । विकासकोलागि अति आवश्यक ऊर्जा र इन्धनको हाहाकारले विकास निर्माणको गति सुस्त हुने नै छ । नयाँ वर्षमा देखा पर्ने चुनौतीको सामना सरकारी नीति, कार्यक्रम र बजेटबाट हुन नसक्ने, सरकारी प्रयास उपलब्धीमुलक बन्न नसक्ने हुनाले नववर्ष २०७३ निरासाकै वर्षका रुपमा रहने छ । यो नियतिबाट नेपाली जनताहरु मुक्त हुन निकै कठीन छ । औंलामा गन्न सक्ने मानिसले कालोधन र अनैतिक कार्यबाट क्षणिक भौतिक सुख हासिल गरेपनि आम नेपाली जनताहरुकालागि समग्रमा सुखी र खुशी वर्ष हुने छैन । राष्ट्रिय गौरबका विकास आयोजनाहरुको कार्य प्रगति, उद्देश्य र लक्ष्य सफलिभूत हुन सक्ला जस्तो छैन । समय र परिस्थितले साथ नदिएपछी कस्को के लाग्दछ र ? समय र भाग्य दुबै बिग्रिएपछी बर्बाद नै हुन्छ ।
इश्वरमाथि विश्वास गरेर मुक्त हुने बेला पनि छैन । मनुष्यहरुमा पाप कर्म, व्यभिचार र दुव्र्यवहार बढीरहेको छ । परिश्रमी नेपाली जनताहरुले स्वदेशमा काम र माम भनेजस्तो पाउने छैनन् । समाजमा पाप र समस्या घट्नुको बद्ला बढ्दै जाने छन् । रोगव्याधको प्रकोप अनियन्त्रित हुनेछ । मित्रजीवहरुको हरण र शत्रुजीवहरुको आक्रमण हुनेछ । पृथ्वीको तापक्रम बढ्नाले नेपालको ठूलो भुभागमा पानीको श्रोत सुकेर हाहाकार हुने संकेत मिलेको छ । मानिसको शरीर अन्न र पानीको हो भनिन्छ । जब पर्याप्त पानी र अन्न हुँदैन, मानिसहरुको दैनिक जीवन कष्टकर बन्ने नै भो । मानिसहरुले दु:खै दु:खको जीवन बिताउनु पर्ने नै भो । गरिबी नै अपराधको जननी हो भनिन्छ । नेपालमा अपराध घटनुको सता बढ्ने छ । यत्र तत्र सर्वत्र निराशाको कालो बादल मडारिंदा पनि मानिसहरु आइपरेको चुनौतीको सामना गरेर बाँचेका नै हुन्छन् । प्राकृतिक महाविपत्ति भएमा एकैसाथ ठूलो संख्यामा अकालमै मानिसहरूको मृत्यु हन्छ । मरेका मानिसहरुलाई बिदाई गरेर मानिसहरु बाँच्ने क्रम चलिरहेकै हुन्छ । यो संसारको नियम परम्परा र रित हो । महाप्रलय भयो भने को बाँच्छ, को बाँच्दैन अकल्पनीय हुन्छ, केही अनुमान गर्न सकिंदैन । जलवायु परिवर्तनमा आइरहेको तीव्र गतिले वातावरणविद, मौसमविद, ज्योतिष, वैज्ञानिकहरुले गरेको अनुमान र भविष्यवाणी पनि मिल्न छाडेको छ । नेपालमा कंगालहरु बढी छन्, केही चण्डालहरुको रजाइँ छ । न परम्परा, न आधुनिक, दोसाँध र दोधारमा नेपाली जनता अडकिएका छन् । नेपाली जनता नेपाली समाजमा सुख शान्तिकासाथ आनन्दको सुनिश्चित जीवन बिताउनेको संख्या छ जस्तो लाग्दैन । नानाथरिका रोग शरीरमा लिएर, औषधिमा ठूलो धनराशी खर्च गरेर रोगिया जीवन बिताउनेको संख्या ठूलो छ । कल्याण र भलाई गर्ने व्यक्तिगत स्वार्थको पछी नदौडिनेको संख्या निकै कम छ । काम, क्रोध, लोभ, मोह र अहंकारले भरिएको ह्यदय भएका धेरै छन् । गूट, फूट र लूटको संस्कार मौलाएको छ । वेश्यावृत्ति, रक्सि संस्कृति बन्दैछ । जुन कुरा नगर, नखाऊ भनेको छ त्यही कुरा गर्ने र खाने संख्या दिन दुनी रात चौगुनीले बढेको छ । कोही भौतिक सुख, कोही धार्मिक सुखमा रमाएको जस्तो देखिएपनि मनमा सन्तुष्ट भएको, सबै कुराले भरिपूर्ण भएको मानिस परिवार पाउनै मुस्किल छ ।
करोडौं वर्षको प्राकृतिक प्रकृयाबाट बनेका गैर नविकरणीय श्रोत अर्थात जीवाष्म इन्धन पेट्रोलियम पदार्थ, प्राकृतिक ग्याँस, भने आउँदो ३०/४० वर्ष भित्रमा यी श्रोतहरु पृथ्वीबाट लोप हुनुको साथै मानिस, पशुपंक्षी र वनस्पति, खाद्यान्नवाली सबै लोप हुनेछन् । पृथ्वीमा जे–जस्ता संकट आइपर्दैछन् ती सबै मनुष्यको बढ्दो चाँप र उनीहरुको दैनिक कृयाकलाप नै हो । पृथ्वीमा भएका श्रोतहरुको सही र दिगो उपयोग हुन नसक्दा त्यसले विभिन्न परिस्थितिकीय प्रणालीलाई असन्तुलन बनाउँदै लगेको र वातावरणीय समस्या उतपकन्न गरी मानिस लगायत ठहर छ । वैज्ञानिकहरुको ठहर अनुसार अब पृथ्वीको आयु धेरै वर्ष छैन । पृथ्वीकै आयु छैन भने मानिसको आयु बढ्ने कुरै छैन । त्यसैले यस घोर कलियुगमा थोरै समयमा धेरै काम गर्न मानिसहरु हत्तारिएका छन् । छिटो खाउँ जल्दी मरुँ गरीरहेका छन् । मरेपछी डुमै राजा भनेजस्तै भविष्यको चिन्तामा भन्दा वर्तमानको चिन्ता र चासोमा मानिसहरु भौंतारिइरहेका छन् । सुख शान्ति खोजीरहेका छन् । सुख शान्ति कहिं कतै नभएको देख्दा र सुन्दा मानिसहरु असहज र तनावको जीवन बिताउन पुगेका छन् । “परोपरकाराय पूण्याय, पापाय परपीडनम” लाई भुलेर मानिसहरु जीवनको मूल्य, वातावरणीय प्रभावलाई नै नबुझ्ने, नजान्ने भइसकेका छन् ।
नव वर्ष २०७३ मा आइपर्ने खडेरी, अनिकाल, रोगव्याधीको महापीडालाई सामना गर्नु पर्ने तयारीमा नेपाली रहनु पर्दछ । प्रकृतिको हातमा छ सुख र शान्ति । मानिस त केवल दर्शक मात्र हुन् ।
प्रकाशन मितिः २०७३ वैशाख ०९ गते बिहीबार
Nepalese Rupee Exchange Rate