–रोशन श्रेष्ठ
मधेश आन्दोलनमा राजेन्द्र महतो घाइते भएको समाचार सुनेपछि मनमा लाग्यो - आन्दोलनमा लागेका नेताहरु अलि अलि घाइते त हुन्छन नै । हिजो ज्ञानेन्द्रबिरोधि आन्दोलनमा गिरीजा कोइरालाको टाउको फुटेको थियो । ४६ सालको आन्दोलनमा तुलसिलाल अमात्यमाथि नै लाठि प्रहार भयो । पद्मरत्न तुलाधरलाइ कठालोमा समातेर घिच्याएको फोटो अचेल पनि चर्चित नै छ । अहिलेका केपी ओली पनि पञ्चायति जेलमा निर्घात पुलिस कुटाइका कारण नपुंसक बनेका रे भन्ने गाँइगुँइ सुनिन्छ नै पनि । शेर बहादुर देउवाको लरबरिएको बोली पनि प्रहरीको कुटाइले गर्दा भएको भन्छन । आन्दोलनको बेला शिर्षनेताहरु आफै मैदानमा उत्रिदा जनता सरह दमनको शिकार हुनु स्वभाविक नै हो ।
तर केहि समयपछि महतोमाथि कुटाइ हुँदै गरेको भन्दै भिडियो देखियो । भिडियो त्यति स्पष्ट त छैन, शायद त्यहाँ देखिएको सेतो लुगा लगाउने मानिस नै महतो होला । उनको टाउकोमा ताकेर एक प्रहरी जवानले दौडेर आक्रमण गरेको देखिन्छ । ३-४ जना आन्दोलनकारी गुटुमुटु सडकमा बसेर हात माथि उठाउँदै गरेको देखिन्छ, शायद कुटाइ छेक्दै होला, अथवा आत्मसमर्पणभावमा हात उठाएको होला । तर एक निलो पोशाकधारी प्रहरीले निकै जोडले लाठी ती सेतो वस्त्रलगाउने वृद्धको टाउको नै ताकेर बजारीदियो । भिडियोमा त्यो प्रहार यति कठोर देखिन्छ कि, यदि त्यसै चोटको कारण ती बृद्धको ज्यान तलमाथि भयो भने मलाइ अचम्म लाग्ने छैन, किन कि सानो हेड-इञ्जुरीले पनि इहलिला समाप्त भएको उदाहरणहरु देखेको हुँदा टाउकोमा त्यस्तो कटबाँसको प्रहार कति घातक हुन सक्छ मलाइ राम्रो अन्दाज छ । त्यो पनि वृद्धमानिसमाथि ।
दोस्रो, र अझ महत्वपूर्ण कुरा, उक्त भिडियो हालसम्म करीब ४००० पटक शेयर भएको रहेछ, र त्यसमा हजारौ कमेन्टहरु छन । प्राय मधेशीयाहरुको कमेन्ट - 'दुखद', 'सरकारले अन्याय गरेको', 'महतोको स्वास्थ्य लाभ', लगायत आन्दोलनको समर्थनमा ओइरेको देखियो । अनि पहाडियाको कमेन्ट - 'खुचिङ', 'अझै पुगेन', 'मार्नु पर्ने' आदि सहित महतोलाइ गाली गलौज गरेको तथा पुलिसको तारीफ गर्दै मधेश आन्दोलनको बिपक्षमा ओइरिएको देखियो ।
निश्चय पनि मधेश आन्दोलनले पहाडमा सबैको दिनचर्यालाइ सकसपूर्ण बनाएको हुँदा पहाडियाहरुमा आक्रोश छ, तर तिनको आक्रोशले के बिर्सेको छ भने मधेशको मागलाइ जबरजस्ति कुटील तरीकाले संविधान निर्माण प्रक्रियामा वहिष्करणमा पारेर ३-बाहुन पार्टीले जबरजस्ति संविधान नल्याएको भए यो समस्या उठ्ने नै थिएन ।
सबैलाइ थाहा छ, यो समस्या ल्याएकै यिनै पार्टीहरुले हो । बजारमा अभाव चर्कीसकेपछि कालाबजारीयाले देशमा त्यत्रो लुटमार मच्चाउँदा पनि आजसम्म सरकारले तिनमाथि नियन्त्रण गर्ने कुनै कदम चालेको छैन, पहाडियाको आक्रोश कालाबजारीयाको लुटतन्त्रमाथि छैन । धनीमानी र हुनेखानेहरु यता शहरमा क्रिसमसको उपलक्षमा फेक स्नोफल वर्षात गराउँदै डान्स पार्टीमा मग्न हुदै रंगरस मनाउँदै छन भने उता गाउँ देहातमा ब्लान्केट एउटा धरी नपाएर मान्छे जाडोले खुत्रुक खुत्रुक मर्न परीरहेको अवस्था छ, तर पहाडियाहरु त्यस्तो मानवीय संकट र दुराअवस्थाप्रति रत्तिभर आक्रोशित छैनन । नाकाबन्दीले गर्दा औषधि नपाएर उपचार नभइ मान्छे मर्यो रे, गर्भवतिलाइ अस्पतालले भर्ना लिएन रे, आदि समाचारहरुको बिचमा एअरपोर्टमा जम्मा रहेको औषधि समयमै अस्पतालहरुसम्म पुर्याउन नसक्दा म्याद गुज्रेर काम नलाग्ने भयो रे भन्ने समाचारहरु पनि आएको छ, त्यसमा पनि पहाडियाहरुको आक्रोश पटक्कै छैन ।
तर मधेश आन्दोलनको एक नेता घाइते पारिँदा भने पहाडियाहरु खुल्ला दिलले आक्रोश ब्यक्त गरेर अनौठो आत्मरतिमा लीन छन ।यसबाट स्पष्ट देखियो कि पहाडिया र मधेशिया अब भावनात्मक रुपमा एकताबद्ध हुन नसक्ने गरी ध्रुविकरण भइरहेको छ । यसले ल्याउने बिखण्डनको नतिजा मन्त्रालय बिखण्डन गरे झै सजिलै र हल्का तरीकाले पचाउने क्षमता नेपालसित रहने छैन ।
मधेश आन्दोलनकारी बिरुद्ध आक्रोश ब्यक्त गर्ने पहाडिया मित्रहरुलाइ भन्न चाहन्छु कि - धन्य मान्नोस आज सम्म मधेशले सशस्त्र आन्दोलन गर्ने निर्णय लिएको छैन । तर अबको दिनमा यो आन्दोलन कुन दिशामा मोडिएला भन्न गाह्रो छ । जुन दिन ठाकुर, यादव, महतो, कर्णहरु, जसले आजको दिनसम्म पहाडिया सत्तासित सम्मानजनक सम्झौता गर्न सक्नुलाइ नै आन्दोलनको उपलव्धि ठानेर मधेशको आवाज बुलन्द गर्दैछन, तिनीहरु आन्दोलनको मैदानमा कमजोर वा थकित जुनदिन देखिनेछन, त्यो दिन देखि मधेशले पहाडिया सत्तासित समानान्तर सत्ता सञ्चालन गर्ने उद्देश्य बोकेकाहरुलाइ नेता मानेर अघि बढ्नेछन । त्यो बेला पनि तपाइ पहाडियाहरु अहिले झै आक्रोश कायम राख्न काविल भएर बस्नु होला । हैन त्यसो गर्न सकिन्न भने आजै विवेक पुराएर इतिहासको सहि पक्षलाइ निर्धक्क समर्थन गर्न पञ्चायति भुतले जगाएको मण्डले राष्ट्रबादको सिकञ्जाबाट मुक्ति खोज्ने प्रयास गरी देशलाइ ३ बाहुन पार्टीको नाकाबन्दीबाट मुक्ति दिलाउने आवाजको खोजी गर्नु होला । तपाइहरुको आजको क्रियाले नै भोलीको नतीजा बनाउने हो, हामीले त टाढाबाट जे देखिन्छ त्यहि कुरा भन्ने मात्र न हो ।
श्रेष्ठको फेसबुक पोष्टबाट साभार
मधेश आन्दोलनमा राजेन्द्र महतो घाइते भएको समाचार सुनेपछि मनमा लाग्यो - आन्दोलनमा लागेका नेताहरु अलि अलि घाइते त हुन्छन नै । हिजो ज्ञानेन्द्रबिरोधि आन्दोलनमा गिरीजा कोइरालाको टाउको फुटेको थियो । ४६ सालको आन्दोलनमा तुलसिलाल अमात्यमाथि नै लाठि प्रहार भयो । पद्मरत्न तुलाधरलाइ कठालोमा समातेर घिच्याएको फोटो अचेल पनि चर्चित नै छ । अहिलेका केपी ओली पनि पञ्चायति जेलमा निर्घात पुलिस कुटाइका कारण नपुंसक बनेका रे भन्ने गाँइगुँइ सुनिन्छ नै पनि । शेर बहादुर देउवाको लरबरिएको बोली पनि प्रहरीको कुटाइले गर्दा भएको भन्छन । आन्दोलनको बेला शिर्षनेताहरु आफै मैदानमा उत्रिदा जनता सरह दमनको शिकार हुनु स्वभाविक नै हो ।तर केहि समयपछि महतोमाथि कुटाइ हुँदै गरेको भन्दै भिडियो देखियो । भिडियो त्यति स्पष्ट त छैन, शायद त्यहाँ देखिएको सेतो लुगा लगाउने मानिस नै महतो होला । उनको टाउकोमा ताकेर एक प्रहरी जवानले दौडेर आक्रमण गरेको देखिन्छ । ३-४ जना आन्दोलनकारी गुटुमुटु सडकमा बसेर हात माथि उठाउँदै गरेको देखिन्छ, शायद कुटाइ छेक्दै होला, अथवा आत्मसमर्पणभावमा हात उठाएको होला । तर एक निलो पोशाकधारी प्रहरीले निकै जोडले लाठी ती सेतो वस्त्रलगाउने वृद्धको टाउको नै ताकेर बजारीदियो । भिडियोमा त्यो प्रहार यति कठोर देखिन्छ कि, यदि त्यसै चोटको कारण ती बृद्धको ज्यान तलमाथि भयो भने मलाइ अचम्म लाग्ने छैन, किन कि सानो हेड-इञ्जुरीले पनि इहलिला समाप्त भएको उदाहरणहरु देखेको हुँदा टाउकोमा त्यस्तो कटबाँसको प्रहार कति घातक हुन सक्छ मलाइ राम्रो अन्दाज छ । त्यो पनि वृद्धमानिसमाथि ।
दोस्रो, र अझ महत्वपूर्ण कुरा, उक्त भिडियो हालसम्म करीब ४००० पटक शेयर भएको रहेछ, र त्यसमा हजारौ कमेन्टहरु छन । प्राय मधेशीयाहरुको कमेन्ट - 'दुखद', 'सरकारले अन्याय गरेको', 'महतोको स्वास्थ्य लाभ', लगायत आन्दोलनको समर्थनमा ओइरेको देखियो । अनि पहाडियाको कमेन्ट - 'खुचिङ', 'अझै पुगेन', 'मार्नु पर्ने' आदि सहित महतोलाइ गाली गलौज गरेको तथा पुलिसको तारीफ गर्दै मधेश आन्दोलनको बिपक्षमा ओइरिएको देखियो ।
निश्चय पनि मधेश आन्दोलनले पहाडमा सबैको दिनचर्यालाइ सकसपूर्ण बनाएको हुँदा पहाडियाहरुमा आक्रोश छ, तर तिनको आक्रोशले के बिर्सेको छ भने मधेशको मागलाइ जबरजस्ति कुटील तरीकाले संविधान निर्माण प्रक्रियामा वहिष्करणमा पारेर ३-बाहुन पार्टीले जबरजस्ति संविधान नल्याएको भए यो समस्या उठ्ने नै थिएन ।
सबैलाइ थाहा छ, यो समस्या ल्याएकै यिनै पार्टीहरुले हो । बजारमा अभाव चर्कीसकेपछि कालाबजारीयाले देशमा त्यत्रो लुटमार मच्चाउँदा पनि आजसम्म सरकारले तिनमाथि नियन्त्रण गर्ने कुनै कदम चालेको छैन, पहाडियाको आक्रोश कालाबजारीयाको लुटतन्त्रमाथि छैन । धनीमानी र हुनेखानेहरु यता शहरमा क्रिसमसको उपलक्षमा फेक स्नोफल वर्षात गराउँदै डान्स पार्टीमा मग्न हुदै रंगरस मनाउँदै छन भने उता गाउँ देहातमा ब्लान्केट एउटा धरी नपाएर मान्छे जाडोले खुत्रुक खुत्रुक मर्न परीरहेको अवस्था छ, तर पहाडियाहरु त्यस्तो मानवीय संकट र दुराअवस्थाप्रति रत्तिभर आक्रोशित छैनन । नाकाबन्दीले गर्दा औषधि नपाएर उपचार नभइ मान्छे मर्यो रे, गर्भवतिलाइ अस्पतालले भर्ना लिएन रे, आदि समाचारहरुको बिचमा एअरपोर्टमा जम्मा रहेको औषधि समयमै अस्पतालहरुसम्म पुर्याउन नसक्दा म्याद गुज्रेर काम नलाग्ने भयो रे भन्ने समाचारहरु पनि आएको छ, त्यसमा पनि पहाडियाहरुको आक्रोश पटक्कै छैन ।
तर मधेश आन्दोलनको एक नेता घाइते पारिँदा भने पहाडियाहरु खुल्ला दिलले आक्रोश ब्यक्त गरेर अनौठो आत्मरतिमा लीन छन ।यसबाट स्पष्ट देखियो कि पहाडिया र मधेशिया अब भावनात्मक रुपमा एकताबद्ध हुन नसक्ने गरी ध्रुविकरण भइरहेको छ । यसले ल्याउने बिखण्डनको नतिजा मन्त्रालय बिखण्डन गरे झै सजिलै र हल्का तरीकाले पचाउने क्षमता नेपालसित रहने छैन ।
मधेश आन्दोलनकारी बिरुद्ध आक्रोश ब्यक्त गर्ने पहाडिया मित्रहरुलाइ भन्न चाहन्छु कि - धन्य मान्नोस आज सम्म मधेशले सशस्त्र आन्दोलन गर्ने निर्णय लिएको छैन । तर अबको दिनमा यो आन्दोलन कुन दिशामा मोडिएला भन्न गाह्रो छ । जुन दिन ठाकुर, यादव, महतो, कर्णहरु, जसले आजको दिनसम्म पहाडिया सत्तासित सम्मानजनक सम्झौता गर्न सक्नुलाइ नै आन्दोलनको उपलव्धि ठानेर मधेशको आवाज बुलन्द गर्दैछन, तिनीहरु आन्दोलनको मैदानमा कमजोर वा थकित जुनदिन देखिनेछन, त्यो दिन देखि मधेशले पहाडिया सत्तासित समानान्तर सत्ता सञ्चालन गर्ने उद्देश्य बोकेकाहरुलाइ नेता मानेर अघि बढ्नेछन । त्यो बेला पनि तपाइ पहाडियाहरु अहिले झै आक्रोश कायम राख्न काविल भएर बस्नु होला । हैन त्यसो गर्न सकिन्न भने आजै विवेक पुराएर इतिहासको सहि पक्षलाइ निर्धक्क समर्थन गर्न पञ्चायति भुतले जगाएको मण्डले राष्ट्रबादको सिकञ्जाबाट मुक्ति खोज्ने प्रयास गरी देशलाइ ३ बाहुन पार्टीको नाकाबन्दीबाट मुक्ति दिलाउने आवाजको खोजी गर्नु होला । तपाइहरुको आजको क्रियाले नै भोलीको नतीजा बनाउने हो, हामीले त टाढाबाट जे देखिन्छ त्यहि कुरा भन्ने मात्र न हो ।
श्रेष्ठको फेसबुक पोष्टबाट साभार
Nepalese Rupee Exchange Rate