काठमाडौं, वैशाख १७ । संविधानसभा निर्वाचनका लागि आजदेखि निर्वाचन आयोगमा दल दर्ता सुरु भएको छ । विहान १० बजेदेखि दल दर्ता सुरु गर्ने तय गरिएकोमा दलहरुको तँछाड–मछाडका कारण निर्धारित समय भन्दा निकै ढिलोगरी दल दर्ताको क्रम सुरु भएको थियो ।
अहिलेसम्म दर्ता भएका दलमा नेकपा एमाले पहिलो, एकीकृत नेकपा माओवादी दोस्रो, राप्रपा नेपाल तेस्रो र नेपाली कांग्रेस चौथो नम्वरमा रहेका छन् । त्यसैगरी तमलोपा, सद्भावना, नेकपा माले लगायत अहिलेसम्म ११ वटा दलले आयोगमा दर्ता गरेका छन् ।
एकीकृत माओवादी र एमालेका नेताबीच आफ्नो दल एक नम्बरमा दर्ता हुनुपर्ने विषयमा चर्को विवाद भएको थियो । दर्ताका लागि आयोग पुगेका नेताहरुबीच तनाव भएपछि विवाद मिलाउन शीर्ष
नेताहरु नै आयोग पुग्नु परेको थियो ।अहिलेसम्म दर्ता भएका दलमा नेकपा एमाले पहिलो, एकीकृत नेकपा माओवादी दोस्रो, राप्रपा नेपाल तेस्रो र नेपाली कांग्रेस चौथो नम्वरमा रहेका छन् । त्यसैगरी तमलोपा, सद्भावना, नेकपा माले लगायत अहिलेसम्म ११ वटा दलले आयोगमा दर्ता गरेका छन् ।
एकीकृत माओवादी र एमालेका नेताबीच आफ्नो दल एक नम्बरमा दर्ता हुनुपर्ने विषयमा चर्को विवाद भएको थियो । दर्ताका लागि आयोग पुगेका नेताहरुबीच तनाव भएपछि विवाद मिलाउन शीर्ष
एमाले अध्यक्ष झलनाथ खनाल, एमाओवादी उपाध्यक्ष डा. बाबुराम भट्टराई, कांग्रेस महामन्त्री कृष्ण सिटौला लगायतका नेता आयोगमा पुगेर आयोगका पदाधिकारीहरुसँग छलफल गरी विवाद सुल्झाएका थिए । दल दर्तापछि शीर्ष नेताहरुहरुले दलहरु चुनावमा केन्द्रित हुन थालेको बताए ।
आफ्नो पार्टीलाई पहिलो नम्बरमा दर्ता गर्नका लागि नेताहरु विहान उज्यालो हुने वित्तिकैदेखि आयोगको कार्यालय अगाडि पुगेका थिए । नेपाली कांग्रेस, नेकपा एमाले, एकीकृत माओवादी, राप्रपा नेपाल विहानै आयोग कार्यालय पुगेका थिए ।
दल दर्ताका लागि दलहरुबीच देखिएको उत्साहले निर्वाचन आयोगलाई निर्वाचन गराउन थप प्रेरित गरेको निर्वाचन आयोगका प्रवक्ता मधुप्रसाद रेग्मीले हामीलाई बताए ।
आजदेखि सुरु भएको दल दर्ताको क्रम जेठ १५ गतेसम्म रहने छ । दर्ताका लागि दलको नाम र प्रधान कार्यालयको ठेगाना, कार्यसमितिको नाम र ठेगाना, दलको आयब्यय र स्रोतको विवरण खुलाएर निवेदन दिनुपर्ने व्यवस्था रहेको छ ।
लोकतान्त्रिक पद्धतिबाट चल्ने, पाँच वर्षमा एकपटक दलका प्रत्येक तहमा निर्वाचन गरिने, कार्यसमितिमा महिला, दलित लगायत उपेक्षित र उत्पीडित क्षेत्रबाट समावेशी प्रतिनिधित्व रहने व्यवस्था पनि हुनुपर्ने छ ।
राजनीतिक दलको नाम, उद्देश्य, चिह्न वा झण्डा मुलुकको धार्मिक वा साम्प्रदायिक एकतालाई खलल पार्ने वा मुलुकलाई विखण्डित गर्ने प्रकृतिको वा त्यस्तो दलको विधान वा नियमावलीमा निर्दलीय वा एकदलीय व्यवथा सम्वद्र्धन र संरक्षण गर्ने उद्देश्य रहेमा दल दर्ता नहुने पनि आयोगले प्रष्ट गरेको छ ।
दल दर्ताका लागि १० हजारको हस्ताक्षर बुझाउनुपर्ने यसअघिको प्रावधानमा यसपटक भने हस्ताक्षर प्रमाणित नै गर्नुपर्ने गर्ने व्यवस्था गरिएको छ । एकै व्यक्तिले एउटा दलमा मात्रै हस्ताक्षर गर्नुपर्ने छ ।
यसअघि दर्ता भइसकेका दलले पनि आयोगले तोकेको ढाँचामै निवेदन दिनुपर्नेछ । तर, विघटित संविधान सभामा प्रतिनिधित्व गर्ने दलका लागि यो प्रावधान लागू हुनेछैन । ती दलहरुले आगामी निर्वाचनमा भाग लिने जानकारी सहितको निवेदन दिए पुग्ने छ ।
यसअघि आयोगमा १ सय १९ दल दर्ता भएपनि २०६४ सालको निर्वाचनमा ५४ दलले मात्र भाग लिएका थिए ।
